เมนูอาหารรสเด็ดชาวไทยใหญ่
อาหารไทยใหญ่เป็นอาหารที่ส่วนใหญ่จะปรุงจากพืชผัก หรือยอดไม้เป็นส่วนใหญ่ เรียกว่าเมื่อรับประทานอาหารไทยใหญ่ก็ไม่แตกต่างจากการรับประทานยาสมุนไพร สำหรับอาหารยอดฮิดที่อยู่คู่กับคนไตใหญ่มายาวนาน หมายความว่า ไทยใหญ่แม้ว่าทำอาหารชนิดไหนก็หลีกไม่พ้น “ถั่วเน่า หรือเต้าหู้ถั่วเหลือง”
ซึ่งมีกระบวนการที่ทำมาจากถั่วเหลืองนั่นเอง เรียกว่า “ถั่วเน่า เข้ากู้เปิ๋ง” แปลว่า ถั่วเน่าเข้าได้กับสารพัดอาหาร” ถั่วเน่านี้นำมาทำน้ำพริกโดยตรงได้สารพัดอย่าง หรือนำไปผสมกับอาหารก็ได้เกือบทุกอย่าง จนได้ชื่อว่า “ไตถั่วเน่า” ที่ไหนมีคนไตไปถึงที่นั้นก็ต้องมีถั่วเน่าอย่างแน่นอนแทบทุกคนที่เดินทางไปเรียนหรือไปทำงานในต่างประเทศ ก็ต้องเตรียมถั่วเน่าไปด้วยเมื่อไม่มีกับข้าวอะไรแค่มีถั่วเน่าก็สบายมาก “หวานไล่กู้ตี้” คืออะหร่อยได้ทุกที่ทุกเวลา(คงเหมือนกับพี่น้องชาวอีสานนี้แหละครับไปไหนก็ต้องมีปลาหร้า มีปลาหร้าซะอย่างแซบได้ทุกที่ทุกเวลา)
ถั่วเน่าจะมีวิธีทำได้หลายอย่างคือ ทำเป็นถั่วเน่าธรรมดา ๆ, ถั่วเน่าน้ำพริก (ถั่วเน่าปรุงเรียบร้อย อาจเรียกได้ว่ากึ่งสำเร็จรูป ทอดหรือย่างไฟกินได้เลย), ถั่วเน่าขั้วซาย, ถั่วเน่าเม็ด เป็นต้น
วิธีการทำอาหารไทยใหญ่มีหลายอย่างหลายประการด้วยกัน ตามชื่อภาษาไทยใหญ่ดังนี้
1. ตั้ง 2. ต้ม 3. หุง 4. แกง 5. จอ
6. อุ้บ 7. อ้อบ 8. แอบ 9. อุ่น 10. อ่อง
11. น๊อก 12. แจ้ 13. ต๋ำ 14. ห่ำ 15. ปุน
16. ตุง 17. ตุง 18. ตุ๋ง 19. ขื่อ 20. เค็ว
21. นึง 22. หมก 23. จ๊อก 24. หลาม 25. เผา
31. ลู 32. โก (ครุก) 33. มึบ 34. ดอง 35. หมัก
36. แย่น 37. เต๊ก 38. หมบ